Pazarlama Bilim midir?

İbn-i Sina, Tıp alanındaki ünlü eseri El-Kanun fi't-Tıb (Tıbbın Kanunu) ile tanınır.1025 yılında tamamlandığı tahmin edilen bu kitap, modern tıbbın başlangıcı kabul edilir. İsminden bile (o zamanlar için) ne kadar büyük bir devrim olduğu bellidir: ilk defa Tıp bir pozitif bilim olarak kabul edilmiş ve kanun statüsünde ele alınmıştır.

Günümüzde, Tıp literatürü uçsuz bucaksız bir derya olsa da, her terimin, her hastalığın, her belirtinin ismi bellidir ve Dünya'nın her yerinde bir hastalığın ilacı ve o ilacın nasıl etkileri olduğu bellidir. Tıpta Latince kullanılmasının sebebi de yaşayan ve değişen bir dil olmamasıdır; yani bir hastalığın ismini bir kere koyarsınız ve sonsuza kadar o isim kullanılır. Yani değişmeyen kurallar üzerinden çalışır ve birikerek ilerler Tıp.

Gelelim Pazarlamaya
Pazarlama için, Sosyoloji ve Psikoloji gibi sosyal bilimlere dayanan tarafları yüzünden "bilim" diyenler olsa da, pozitif bilim olarak ele alan bir makale ben henüz görmedim, göreceğimi de sanmıyorum. Çünkü Pazarlama rakamlarla çalışmaz. Daha doğrusu laboratuvar ortamında değil gerçek hayatta uygulandığı için binlerce, belki milyonlarca değişkenin rol aldığı bir süreçtir ve bu değişkenlerin sayısal değerlerinin elimizde olduğunu var saysak bile aynı anda tüm bu değişkenleri değerlendirebilecek bir alpyapıya asla sahip olamayacağımız için, pazarlama bir bilim olamaz! Üstelik ağırlıklı olarak ticari kaygıları olan kurumlar tarafından uygulandığı için, bilimin temel gerekliliklerinden olan açıklık ve şeffaflık da ancak bir ütopyadır.

Zaten bilim adamından çok sanatçıya benzetilmek istenen pazarlama profesyonelleri de çok mereklı değildir genelde rakamlar üzerinden giderek deneyler yapmaya. GRP, CPM, CTR gibi bilimselmiş gibi gözüken hesaplamalar kullanırlar ama birbirlerine hava attıkları, kulağa hoş gelen (ama içi boş) aforizmalar dinledikleri etkinliklerde bir araya gelmelerinden de bellidir bilime ne kadar uzak oldukları.

Yıllardır pazarlama dünyasının içinde birisi olarak, katıldığım etkinliklerde en sinir olduğum manzaradır; anlatılan başarı hikayesinin sonunda rakam vermek istemeyen marka yöneticisinin "çok olumlu dönüşler aldık", "tahmin ettiğimizin üzerinde iş sonuçları aldık" demesi.

Not: İnternetle ilgili olmayan bir yazı oldu bu, ama yazmayı planladığım "Online Pazarlama ve Performans Odaklı Pazarlama" yazısı için bu açıklamalar gerekliydi.

Tweet