5 Şubat 2013 Salı

Pazarlamanın Evrimi

Brezilya Bayrağı'nda, August Comte'e
ait motto yazar ortadaki  şeritte:
Ordem e Progresso (Düzen ve İlerleme)
Sosyoloji biliminin kurucusu Auguste Comte, toplumun gelişiminde üç aşama olduğunu söyler:
  1. Teolojik: temelsiz inanışların hakimiyeti
  2. Metafizik: sorgulamanın başlaması
  3. Pozitivist: deney ve gözleme dayalı biliş
Bu süreç "3 Hal Yasası" olarak bilinir. (Bir kişinin felsefesi olmaktan çıkıp, bilimsel yasa olmuştur yani zamanla.)

Bilim olma yolundaki pazarlamanın, henüz 2. aşamanın başında olduğunu düşünüyorum. Comte, Metafizik derken Aristo'nun Metafizik dediği doğaüstü şeylerden değil, fizik gibi deneye dayalı bilimlerin temelini oluşturan düşünceden bahseder. Fransız Devrimi'nin getirdiği açık görüşlülük ve sorgulamaya açık bakış açısıdır 2. aşamayı tanımlayan şey. Eskiden dini inanışlar veya sorgulanamaz ön-bilişler ile sınırlı olan fikir dünyası, birden sorgulama ile tanışır. İlk önce eskiden inandıkları şeyleri ispatlamaya çalışırlar, ama çoğu durumda başarısız olurlar. Ne Dünya onların istediği gibi düzdür, ne de altın başka bir madenin işlenmesiyle (simyayla) ortaya çıkabilir. Zamanla, pozitivist çağa geçildi ve herşeyin veriye dayalı, mantıkla açıklanabilir ve deneyle doğrulanabilir olması gerektiği kabul edildi. (Aslında bir de post-pozitivist çağ var dördüncü aşama olarak. Post-pozitivizme göre, sadece rakamlara bakmak da yetmez, o rakamların nasıl yorumlanacağını bilmek de gerekir, bu da tecrübe ile elde edilen muhakeme gücüdür.)

Pazarlama dünyasına baktığımda, pazarlamacıların çoğunun içten içe köksüz inanışlara sahip olduklarını kabul ettikleri, ve yavaş yavaş kendilerini sorguladıkları bir dönemde olduğumuzu görüyorum. Şu aralar, eski inanışlarını doğrulatmaya çalışıyorlar. Bence bir iki yıl sonra, bilimsel araştırmaların tekrar yoğunlaşacak ve pazarlamacıların kullanacakları yeni yeni kuramsal modeller geliştirilmeye başlayacak. Dijital pazarlama, herşeyin ölçülebilir olması açısından bu akıma iyi bir temel hazırlıyor.

Bu arada, "çağ" derken, bir toplumun çoğunluğunun içinde bulunduğu dönemden bahsediyoruz. Yoksa, aynı anda farklı kesimler, farklı çağları yaşıyor olabilirler.

0 comments:

Yorum Gönder

Yorumlarınız benim için çok değerli. Şimdiden teşekkür ederim.

Son zamanlarda en çok okunan yazılar: