İnternet Trafik Ölçümleme Sistemleri

İnternet sektörü diye bir şeyden bahsedebilmek için, bazı standartlar üzerinden konuşabiliyor olmak ve her web sitesini o standartlara göre sektörde bir yere oturtabiliyor olmak lazım. İnternet'te en önemli standartlar "ziyaretçi sayısı", "ziyaret sayısı", "kullanıcı sayısı" ("tekil kullanıcı" veya "tekil ziyaretçi"), "sayfa gösterimi" gibi verilerdir ve genel olarak İnternet trafik ölçümlemeleri olarak isimlendirilir.

Sitelerin karşılaştırılabilmesi için, kendi açıkladıkları ölçümlemeler dışında bir veri sağlayıcı aracılığıyla değerlendirilebiliyor olmaları lazım. Bu ihtiyaç yüzünden, bu işi yapan, site trafiklerini ölçen ve yayınlayan bazı güvenilir şirketler var: comScore, Nielsen NetRatings, Hitwise, Quantcast, Gemius gibi şirketler. Bu şirketler web sitesi trafiklerini ya doğrudan İnternet servis sağlayıcılardan, ya web sitelerinin kendilerinden, ya da geniş katılımlı panellerden (kullanıcıların bilgisayarlarına yüklenen yazılımlardan) topluyorlar.

Ülkelere göre farklılıklar gösteriyor bu şirketler çünkü yasal ve teknik altyapı her ülkede farklı. İnternet kullanımının geliştiği ülkelerde daha fazla şirket, çok daha sağlıklı veriler sunuyor. Türkiye aslında İnternet kullanımının en çok olduğu ülkelerden biri olmasına rağmen, güvenilir bir kaynak açısından oldukça sıkıntılı. 2010 yılında Gemius isimli bir şirket ihaleyi alarak sözde ulusal ölçümlemeye başladı ancak sadece parasını ödeyerek o platforma katılan sitelerin trafiklerini ölçümler durumda şu an. comScore ise ihaleyi kaybetmiş olmasına rağmen kendi imkanlarıyla Türkiye'de online trafik ölçümlemesine başladı ve şu an paralı üyelerine bütün büyük sitelerle ilgili trafik bilgilerini sunuyor.

Ciddi trafik ölçümlemesi yapmak için ciddi bir teknoloji yatırımı gerektiğinden, maliyetler yüksek oluyor ve bir şekilde bu maliyetler o trafik verilerini kullanmak isteyen kurumlardan alındığı için genelde halka açık sonuçlar olmuyor.

İşte bu noktada, istatiksel olarak o kadar da doğru olmayan ama herkese açık data sunan bazı şirketler/sistemler devreye giriyor: Alexa, Compete, DoubleClick AdPlanner gibi sistemler. Alexa bunlardan en eskisi ve en çok bilineni ama bir Amazon şirketi olmasına rağmen istatiksel olarak neredeyse hiçbir değeri olmayan data üretiyor ve maalesef İnternet işleriyle uğraşan insanların kabusu oluyor. Datayı sadece Alexa toolbar kullanan kişilerden topladığını ve Alexa araç çubuğunun kullanıcılar için hiçbir katma değer sağlamadığını düşünürseniz, ne kadar az kişiden ve ne kadar kötü bir örneklemden data topladığını tahmin edebilirsiniz.

Türkiye İnternet sektörü için benim referansım Google'a ait olan DoubleClick şirketinin AdPlanner sistemi. Aslında tam da Analytics'te olduğu gibi Google mantığıyla, reklamverenlerin daha bilinçli reklam vermesi için ücretsiz olarak sunulan bir sistem AdPlanner. (AdPlanner'ın data kaynağı tam olarak açıklanmıyor ama kesinlike Analytics olmadığı belirtiliyor. Alexa'nın kaynağının toolbar olduğunu düşününce, Google AdPlanner'ın data kaynaklarından birinin de Google Toolbar olduğunu tahmin ediyorum.) Sitelerin tek tek istatistikleri görülebildiği gibi, ülke ve kategori listeleri de görülebiliyor, online medya planı ve site paketleri yapılabiliyor.

Bunların dışında, bir de aylık olarak güncellenen Global Top 1000 ve ülke bazlı Top 100 listeleri oluşturuluyor. Çok ilginçtir, 20 ülke için yapılan bu listeler arasında Türkiye de var.

Sonuç olarak, Türkiye'de web sitelerinin trafik bilgilerine erişmek için kullanılabilecek başlıca sistemler şunlardır:
1- Google DoubleClick AdPlanner (Kullanımı ücretsiz. Çok küçük siteler hariç tüm sitelerin bilgileri mevcut.)
2- Alexa (Kullanımı ücretsiz. Örneklem kötü olduğu için data güvenilmez.)
3- comScore (Yıllık ücreti var. Data oldukça iyi. Siteler arası karşılaştırma yapılabiliyor.)
4- Gemius (Yıllık ücreti var. Sadece Gemius kodu eklemiş olan sitelerin datası var.)